PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego - co to jest?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to przykra, ale często spotykana przypadłość kobiet. Obejmuje zarówno rozdrażnienie, jak i niekiedy ból fizyczny, głównie dotyczący głowy, piersi czy brzucha. Jest zwiastunem nieuchronnie zbliżającego się okresu. Skąd się bierze i jak złagodzić objawy PMS?

Co to jest PMS?

Choć pewnie nieraz słyszałaś o słynnym wśród kobiet PMS-ie, być może nie wiesz, skąd wzięło się to określenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Jest to nic innego, jak skrót jego anglojęzycznej nazwy: Premenstrual Syndrome. Składa się na niego około 300 objawów o różnym nasileniu, które pojawiają się na kilka dni przed miesiączką (zazwyczaj 7–10 dni przed). Niestety, u niektórych kobiet nie ustępują one w momencie pojawienia się krwawienia, lecz trwają aż do końca okresu.

Wciąż trwają dyskusje na temat tego, czy zespół napięcia przedmiesiączkowego powinien być traktowany jako fizjologiczny proces, czy też jako samodzielna jednostka chorobowa, którą należy leczyć.

Czy PMS dotyka każdą kobietę, która zaczyna miesiączkować? Niekoniecznie, choć szacuje się, że jego objawy obserwuje się nawet u 80% kobiet w wieku rozrodczym. Zdaniem lekarzy ma to związek z podatnością na wahania hormonalne, które pojawiają się w trakcie cyklu miesiączkowego. W drugiej jego fazie dochodzi bowiem do spadku poziomu estrogenów i wzrostu poziomu progesteronu. To właśnie jego niedobór może prowadzić do zachwiania tej delikatnej równowagi i pojawienia się nieprzyjemnych objawów. Napięcie przedmiesiączkowe wynika również ze skłonności genetycznych. Jeśli pojawia się ono regularnie u Twojej mamy, istnieje duże ryzyko, że pojawi się także u Ciebie, niemniej do tej pory nie przeprowadzono badań potwierdzających tą tezę. Można więc powiedzieć, że PMS to wypadkowa czynników genetycznych, wahań hormonalnych, a nawet zaburzeń w funkcjonowaniu neuroprzekaźników w naszym organizmie.

Jak rozpoznać objawy PMS?

Jeżeli chodzi o objawy PMS, naukowcy i lekarze wyznaczyli ich prawie 300. To, które z nich pojawią się u Ciebie, to kwestia bardzo indywidualna. U jednych są subtelne, u innych pojawia się cały szereg objawów o znacznym nasileniu. Warto również pamiętać o tym, że symptomy mogą być zmienne w poszczególnych cyklach. Ma to związek między innymi z naszym trybem życia, pogodą i porą roku, sposobem odżywiania oraz nastawieniem psychicznym (np. długotrwałym stresem).

Jeżeli podejrzewasz, że jesteś jedną z tych „szczęściar”, które cierpią na zespół napięcia przedmiesiączkowego, prowadź dziennik objawów przez co najmniej 3 miesiące. Zapisuj w nim, kiedy i jakie oznaki PMS obserwujesz u siebie, a po kwartale przeanalizuj je i sprawdź, czy mają charakter cykliczny.

U kobiet cierpiących na napięcie przedmiesiączkowe objawy emocjonalne to przede wszystkim:

• rozdrażnienie,
• drażliwość,
• płaczliwość,
• niepohamowany gniew,
• obniżony nastrój i smutek,
• spadek samooceny,
• huśtawki nastrojów,
• problemy z koncentracją.

Podejrzewając u siebie PMS, objawy fizyczne, na które trzeba zwrócić uwagę, to głównie:

• nadwrażliwość piersi,
• biegunki,
• zaparcia,
• wzdęcia,
• zatrzymanie wody w organizmie,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• ból głowy,
• zwiększony apetyt,
• trądzik,
• kołatanie serca,
• obrzęki nóg.

Objawy PMS mogą mieć różne nasilenie, jeżeli jednak są bardzo uciążliwe, warto udać się do ginekologa. Przeprowadzi on w odpowiednio delikatny sposób badanie, a także w razie potrzeby zleci badania laboratoryjne oznaczające poziom hormonów w poszczególnych fazach cyklu. Lekarz może wykonać także tzw. cytologię hormonalną, która polega na pobraniu wymazu z pochwy wraz z oznaczeniem dni miesiączki.

Jak radzić sobie z PMS?

Zanim poprosisz lekarza o leki na napięcie przedmiesiączkowe, warto spróbować złagodzić objawy domowymi sposobami. Na bóle podbrzusza lub nadwrażliwość piersi pomóc mogą ciepłe okłady, np. przy użyciu termoforu. Z kolei na złe samopoczucie i rozdrażnienie warto wypróbować takie sprawdzone domowe sposoby, jak napary ziołowe, joga czy też inne ćwiczenia relaksacyjne i odprężające.

Najlepszym rozwiązaniem jest jednak profilaktyka, czyli prowadzenie zdrowego stylu życia, obejmującego zarówno odpowiednią aktywność fizyczną, jak i dietę, która ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie. Zastanawiasz się jak, to możliwe? Oto kilka przykładów:

• Aby pozbyć się rozdrażnienia i złagodzić nerwy, warto jeść posiłki bogate w wapń i tryptofan, takie jak przetwory mleczne, pełnoziarniste produkty zbożowe, drób, banany, ryby.
• Aby zmniejszyć napady wilczego głodu, należy spożywać duże ilości błonnika, który zapewnia na długo uczucie sytości. Znajdziemy go przede wszystkim w owsiankach, pełnoziarnistym pieczywie, brązowym ryżu i warzywach.
• Kobiety, które puchną w trakcie PMS, powinny z kolei ograniczyć spożycie słodyczy, słonych przekąsek, gazowanych napojów, kawy oraz herbaty, w zamian wypijając co najmniej 2 litry wody dziennie.

Jaka aktywność fizyczna sprawdzi się najlepiej w trakcie PMS? Każda, która będzie dopasowana do Twojej kondycji fizycznej i stanu psychicznego. Niektóre z nas lubią wyładować emocje, np. biegając, jeżdżąc na rowerze czy intensywnie trenując na sali fitness. Inne z kolei stawiają na wyciszenie, wybierając spokojne aktywności, takie jak pilates, body ball czy joga. Pomocny może być również zwykły spacer, najlepiej w pięknych okolicznościach przyrody, gdyż zieleń działa uspokajająco na naszą psychikę. By złagodzić objawy PMS, warto również zadbać o ilość i jakość snu. Najlepiej, jeżeli nie jest on krótszy niż 7 godzin na dobę.

Gdy domowe sposoby radzenia sobie z PMS zawiodą, warto poprosić lekarza o przepisanie odpowiedniej farmakologicznej metody leczenia, np. w formie tabletek antykoncepcyjnych czy leków moczopędnych.